Những năm qua, chất lượng dân số trên địa bàn thị xã Mường Lay đã có chuyển biến rõ rệt; tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi chiều cao, cân nặng, tỷ lệ sinh con thứ 3, tình trạng tảo hôn có xu hướng giảm qua các năm; tỷ lệ trẻ trong độ tuổi đến trường, tuổi thọ trung bình của người dân tăng lên… Đây là những kết quả bước đầu khẳng định sự cố gắng của thị xã Mường Lay trong việc cải thiện, nâng cao chất lượng dân số.

Hua Huổi Luông xã Lay Nưa là bản vùng cao không quá heo hút và cách biệt với vùng thấp, người dân có cơ hội được giao lưu, mở mang nhận thức ở nhiều lĩnh vực xong việc mang thai là việc của phụ nữ, nhưng việc khám thai hay lựa chọn sinh con tại đâu, chọn bà đỡ như thế nào, lại là việc của đàn ông. Đó là một thực tế ở vùng đồng bào Mông thuộc xã Lay Nưa, thị xã Mường Lay. Theo đánh giá của Trạm y tế xã Lay Nưa thì  tỷ lệ phụ nữ dân tộc thiểu số, phần lớn là dân tộc Mông, sinh con tại nhà chiếm khoảng 85%. Phụ nữ dân tộc Mông rất hiếm khi đến sinh con tại cơ sở y tế. Việc sinh con tại nhà thực sự có nhiều nguy cơ, tai biến khó lường, chính vì vậy, những cán bộ chuyên trách dân số của xã đã không quản ngại khó khăn để đến tận bản, tận nhà để tư vấn, tuyên truyền cho đồng bào hiểu tác hại của việc sinh nở không được chăm sóc sức khỏe sinh sản đúng cách. Nhờ đó đến nay đồng bào người Mông nơi đây đã dần nhận thức được tầm quan trọng của công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản của bà mẹ và chăm sóc con trẻ.

Hờ Thị Di, thanh niên người dân tộc Mông ở bản Hua Huổi Luông xã Lay Nưa đưa con gái hơn 2 tuổi đến tiêm chủng. Chị Di trông qua chỉ như một thanh niên vừa qua tuổi 18, nhưng đã có 2 đứa con. Hoàn cảnh gia đình nghèo, nên khi mang thai những đứa con của mình Hờ Thị Di chưa từng đi khám thai nhưng may mắn khi sinh nở tại nhà cả mẹ và con đều khỏe mạnh, không bị mắc tai biến sản khoa. Được hỏi về chuyện sinh con chị Di cho biết: “Trẻ không được chăm sóc y tế tốt nên hay ốm, yếu lắm với lại nhà có một trai, một gái rồi nên sau đứa này vợ chồng chị cũng không tính đến chuyện sinh thêm con nữa mà tập trung nuôi dạy và cho các con thật tốt và cho chúng đi học đầy đủ thôi”.

Nâng cao chất lượng dân số là một trong những yếu tố quan trọng góp phần đảm bảo nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Thời gian qua, các cấp, ngành của thị xã Mường Lay đã và đang thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dân số, đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục đa dạng các hình thức phù hợp với từng nhóm đối tượng làm chuyển biến về nhận thức, tâm lý, tập quán sinh đẻ của nhân dân, nhất là ở các bản vùng cao nơi có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Bên cạnh đó, ngành chức năng tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dân số cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần, nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình trong nhân dân.

Theo thống kê đến hết 10 tháng đầu năm 2019 thị xã Mường Lay đã có 80% trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ; 160 trường hợp phụ nữ mang thai thực hiện khám sàng lọc trước sinh, 110 trẻ được sàng lọc sơ sinh, đa số phụ nữ mang thai được quản lý thai kỳ; tỉ lệ người trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đạt trên 90,4%. Ông Như Ngọc Quyết, Giám đốc Trung tâm Dân số KHHGĐ T.X Mường Lay cho biết: Những con số này khẳng định các gia đình, nhất là các cặp vợ chồng đang trong độ tuổi sinh đẻ, nuôi con nhỏ trên địa bàn đã quan tâm đến việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, chế độ nuôi dưỡng và chăm sóc con cái. Đây là những tiền đề cần thiết để góp phần nâng cao chất lượng dân số. Ngoài ra, để nâng cao chất lượng dân số, 5 năm trở lại đây, chương trình khám sàng lọc sơ sinh đã được triển khai trên địa bàn và là một trong những yếu tố góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng dân số. Với nỗ lực của ngành Y tế, sự vào cuộc của các cơ quan chuyên môn, đến nay, các chỉ tiêu kế hoạch dân số cơ bản đáp ứng tiến trình phát triển của xã hội. Tỷ số giới tính khi sinh của thị xã 93,02 bé trai/100 bé gái; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên vi phạm chính sách dân số chiếm 9,63% so với tổng số sinh, giảm 0,53% so với cùng kỳ năm trước; tỷ suất sinh giảm 1,91%; tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên chiếm 8,13%...

Những kết quả đạt được trong việc nâng cao chất lượng dân số những năm qua sẽ là động lực để Mường Lay tiếp tục thực hiện tốt công tác này trong thời gian tới. Từ đó đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong những năm tiếp theo./.