Cùng với triển khai tốt công tác bảo vệ rừng, những năm qua trồng cây phân tán cũng là một trong những nhiệm vụ được TX. Mường Lay chú trọng thực hiện. Tuy nhiên kết quả chưa được như mong đợi khi tỷ lệ cây sống đạt rất thấp, thậm chí có năm chỉ đạt 15%.
Người dân TX. Mường Lay trồng cây phân tán.
Thống kê của Hạt Kiểm lâm TX. Mường Lay cho thấy, giai đoạn 2015 - 2020, toàn thị xã đã triển khai trồng trên 53.000 cây phân tán, chủ yếu là: Mỡ, vối thuốc, sa mộc, keo, lát... Cây được trồng chủ yếu ở những nơi đất trống, quanh nhà, quanh vườn, ven đường, dọc bờ kênh, mương, trên các vùng bờ thửa để chắn gió, phòng hộ đồng ruộng.
Trồng cây phân tán mang lại nhiều lợi ích: Che bóng mát, tăng hiệu quả sử dụng đất đai; bù đắp lại diện tích rừng suy giảm, nâng cao tỷ lệ che phủ của rừng, điều hòa khí hậu, cải thiện và bảo vệ môi trường sinh thái... Tuy nhiên tỷ lệ cây sống trung bình đạt rất thấp. Năm 2015, toàn thị xã trồng 20.300 cây nhưng tỷ lệ sống chỉ đạt 15%; thậm chí hơn 2.200 cây mỡ được trồng tại phường Sông Đà, kết quả kiểm tra sau 1 năm trồng cho thấy không còn cây nào sống. Những năm tiếp theo, dù tỷ lệ cây sống trung bình đã tăng hơn nhưng kết quả cũng không mấy khả quan khi đánh giá tình hình sinh trưởng đều ở mức kém. Cụ thể, năm 2016 là 16%; năm 2017 đạt 25%. Riêng năm 2019, tỷ lệ cây trồng đạt 92% nhưng đây là năm số lượng cây trồng ít, trên 200 cây và tất cả đều là cây ban do 8 tổ chức tham gia trồng, chăm sóc.
Lý giải về nguyên nhân khiến việc trồng cây phân tán trên địa bàn thị xã có tỷ lệ sống trung bình đạt thấp, ông Tạ Đức Đặng, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm TX. Mường Lay cho biết: Trước hết là những nguyên nhân chủ quan như: Nhận thức của người dân ở một số địa bàn còn hạn chế, chỉ chú trọng trồng cây ngắn ngày vì hiệu quả trước mắt chứ chưa coi trọng việc trồng cây phân tán; kỹ thuật trồng cây của người dân còn nhiều hạn chế. Cùng với đó, dù thị xã đã ban hành công văn về công tác chăm sóc, bảo vệ cây trồng phân tán, nhưng do thói quen chăn thả gia súc tự do của người dân nên công tác quản lý, bảo vệ chưa được tốt. Bên cạnh đó là tác động của khí hậu nắng nóng cục bộ trong thời gian dài, thổ nhưỡng không phù hợp với một số loại cây, điển hình là cây sa mộc; quá trình vận chuyển bầu cây bị vỡ nên ảnh hưởng đến chất lượng cây trồng...
Giai đoạn 2021 - 2025, TX. Mường Lay dự kiến trồng khoảng 8.000 cây phân tán trên địa bàn. Với mục tiêu “trồng cây nào sống cây đó”, trên cơ sở những tồn tại, hạn chế của giai đoạn trước, thời gian tới TX. Mường Lay đã đề ra những giải pháp, nhiệm vụ cụ thể. Theo đó, thị xã sẽ chuyển sang trồng các loại cây khác phù hợp với thổ nhưỡng địa bàn như: Dổi, trám đen...; xây dựng quy chế, quy ước riêng về bảo vệ cây trồng; thường xuyên kiểm tra, giám sát các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình chăm sóc, bảo vệ cây trồng không để gia súc, côn trùng phá hoại. Đồng thời tiếp tục tuyên truyền tới người dân về cơ cấu cây trồng, thời vụ trồng, kỹ thuật trồng, chăm sóc và bảo vệ. Nhất là việc lựa chọn loại cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng với phương châm “đất nào cây đấy”. Hạt Kiểm lâm thị xã cũng đề xuất với Chi cục Kiểm lâm trước khi làm dự trù phân bổ cây giống nên căn cứ nhu cầu đăng ký của nhân dân từng địa phương, để phân bổ những loại cây trồng phù hợp với khí hậu thổ nhưỡng của từng vùng, góp phần nâng cao tỷ lệ sống của cây trồng.