Mường Lay là cửa ngõ phía Bắc của tỉnh Điện Biên nối với các tỉnh Lai Châu và Sơn La, là mảnh đất đã trải qua bao thăng trầm lịch sử. Mường Lay hôm nay dù vẫn còn đâu đó những đau đớn của một thời quá khứ bởi sự tàn phá vô tình của thiên nhiên nhưng đang thay da đổi thịt từng ngày với công cuộc tái định cư Thủy điện Sơn La

Trong những năm gần đây, Mường Lay đang vươn mình trong xây dựng, phát triển và đã mang dáng dấp của một đô thị ven sông. Mường Lay nằm hai bên bờ sông Đà được nối liền bởi những cây cầu dài, dưới là lòng hồ thủy điện rộng lớn đã tạo nên một bức tranh sơn thủy hữu tình. Trong tương lai, Mường Lay xứng đáng trở thành trung tâm du lịch phía Bắc của tỉnh Điện Biên, là điểm dừng chân lý tưởng của hành trình Du lịch vòng cung Tây Bắc đối với mọi du khách.

Điểm du lịch sinh thái hấp dẫn

Từ khi công trình thuỷ điện Sơn La được hoàn thành, mực nước lòng hồ dâng cao khoảng 213m, diện tích rộng chừng 100ha,  đã tạo ra cho Mường Lay một cảnh quan du lịch sinh thái cực kỳ hấp dẫn, trên là núi dưới là hồ được ví như một Hạ Long trên cạn.

Với khí hậu mát mẻ và trong lành của núi rừng Tây Bắc, Mường Lay chính là nơi giao thoa của đất trời và sông núi, của quá khứ và hiện tại. Dòng sông Đà hung dữ năm xưa giờ đây trở nên hiền hòa, phẳng lặng và xanh mênh mông tạo cho người thưởng ngoạn cảm giác thật thoải mái, nhẹ nhàng và tưởng như đang giao hòa với thiên nhiên, đất trời, non nước.

Lòng hồ Mường Lay

Đến với Mường Lay, sau khi thăm quan Nhà tù Lai Châu, du khách không nên bỏ lỡ cơ hội du ngoạn bằng thuyền trên lòng hồ, để được đắm mình với thiên nhiên mênh mông sông nước, trùng điệp núi rừng, được nghe những câu chuyện đậm sắc màu huyền sử kể về dòng Đà giang hung dữ xưa kia. Trên đường đi vãn cảnh lòng hồ, du khách sẽ được ghé thăm và tìm hiểu về dinh thự Đèo Văn Long, thăm mô hình nuôi cá lồng của người dân bản địa. Đặc biệt nơi đây cũng luôn hấp dẫn đối với những du khách thích khám phá và ưa mạo hiểm với các hoạt động như câu cá trên sông Đà, leo núi khám phá Hang bản Bắc hay đi bộ xuyên rừng tới thăm các bản làng xa xa nằm ẩn mình bên vách núi.

Văn hóa đa dạng và độc đáo

Mường Lay không chỉ hấp dẫn du khách bởi cảnh quan thiên nhiên thơ mộng mà còn lôi cuốn lòng người bởi nét văn hóa đa dạng và độc đáo của 9 dân tộc anh em sinh sống. Mỗi dân tộc nơi đây đều mang bản sắc văn hóa riêng, tạo nên một bức tranhvăn hóa hết sức phong phú, đa dạng với những giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể đặc trưng. Mảng văn hóa tiêu biểu nhất ở Mường Lay chính là văn hóa của dân tộc Tháitrắng. Mường Lay được xem là thủ phủ của người Thái trắng ở Điện Biên, là một trong những cái nôi của điệu múa nón, múa chai, múa quạt duyên dáng đã đi vào tiềm thức con người và thơ ca.

Để hiểu rõ hơn bản sắc văn hóa và cuộc sống của người dân nơi đây, du khách có thể thăm quan các làng nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ dân tộc ở phường Na Lay, sản xuất và chế biến đồ gỗ ở phường Sông Đà hay nghề đan lát đồ gia dụng ở xã Lay Nưa. Tối đến, dừng chân trong những nếp nhà sàn truyền thống, du khách có thể thưởng thức những món đặc sản hấp dẫn như măng đắng,nộm hoa ban, gỏi cá, lạp, pa pỉnh tộp, đặc biệt không thể không kể đến món cá lăng, cá chiên và tôm sông Đà nổi tiếng khắp vùng. Hòa trong hương rượu ngô thơm ngọt, men say ngây ngất, du khách và người dân bản địa cùng theo vòng quay của điệu xòe, thả hồn theo giọng hát ngọt ngào của những cô gái Thái. Du khách cũng có thể cùng sống, sinh hoạt trong các gia đình để tìm hiểu phong tục tập quán của người dân nơi đây và trải nghiệm cảm giác được một lần là “người dân tộc Thái”.

Vào những ngày đầu xuân, sau Tết nguyên đán, du khách đến đây còn được xem và tìm hiểu về lễ hội Đua thuyền đuôi én trên sông Đà, lễ hội Kin pang then. Đây là những lễ hội truyền thống có từ lâu đời của dân tộc Thái trắng ở Mường Lay. Lễ hội là dịp để bà con các bản nơi đây có dịp gặp gỡ, giao lưu thể hiện tài năng và tinh thần đoàn kết, vươn lên trong cuộc sống. Ngoài ra đây là dịp để mọi người cùng dâng lễ cảm tạ trời đất và cầu an, cầu phúc cho bản làng với hi vọng năm mới mưa thuận, gió hoà, nhà nhà mạnh khoẻ, hạnh phúc, làm ăn phát đạt. Sau một năm lao động vất vả, cực nhọc, đây còn là dịp người dân bản xoá đi tất cả những phiền muộn, âu lo để hưởng một cuộc sống vui tươi, hạnh phúc trọn vẹn. Đặc biệt hơn lễ hội còn là dịp để những đôi trai gái trong bản, trong mường có dịp gặp gỡ, tỏ tình, tìm hiểu và xây dựng hạnh phúc lứa đôi.

Về Mường Lay là về với vùng đất cổ, nơi mà mỗi con sông, ngọn núi, mỗi bản làng, con suối đều được gắn liền với những truyền thuyết, những câu chuyện hấp dẫn. Với những trải nghiệm, khám phá đầy cảm xúc, chắc chắn du khách sẽ thực sự hài lòng khi đặt chân đến nơi đây./.

                                                                                 Theo svhttdldienbien.gov.vn