Mường Lay với hơn 70% dân cư là đồng bào dân tộc Thái, được biết đến là nơi còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc Thái, ngành Thái trắng ở khu vực Tây Bắc. Trong kho tàng văn hóa truyền thống đó phải kể đến các làn điệu dân ca, điệu múa truyền thống ngành Thái trắng.
Những năm trở lại đây, với sự phát triển không ngừng của đời sống kinh tế - xã hội, phong trào văn hóa, văn nghệ tại thị xã Mường Lay ngày càng phát triển rộng khắp. Tại các tổ dân phố, bản trên địa bàn, nhiều đội nghệ được thành lập, đáp ứng, nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân. Đồng thời, với dân cư chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái, ngành Thái trắng các điệu múa văn truyền thống nhiều đời nay được lưu giữ và truyền dạy, tập luyện để biểu diễn, giao lưu.
Ảnh tiết mục đàn tính của các thành viên CLB bảo tồn văn hóa Thái
Ông Quàng Văn Sinh, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin thị xã Mường Lay cho biết: Những năm qua phong trào văn hóa, văn nghệ ở thị xã phát triển, ở các tổ dân phố, bản trên địa bàn đều có đội văn nghệ quần chúng. Để các điệu múa, làn điệu dân ca phát triển cả về chiều rộng và sâu trong cộng động dân cư, Phòng Văn hóa và Thông tin thị xã đã tham mưu cho UBND thị xã chỉ đạo UBND các xã, phường thành lập đội văn nghệ và tiếp tục duy trì hiệu quả các đội văn nghệ tổ, bản. Đồng thời, phối hợp với Trung tâm Văn hóa - Truyền thanh - Truyền hình thị xã thường xuyên hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ cho công chức văn hóa xã hội ở xã, phường trong công tác vận hành, duy trì và phát triển phong trào văn nghệ ở địa phương. Qua đó để phong trào ngày càng bài bản, phát huy được tác dụng, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, là món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân.
Ảnh tiết mục múa xòe khăn của đội văn nghệ bản Nậm Cản
Trong các đội văn nghệ quần chúng thị xã Mường Lay, phải kể đến Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa Thái Mường Lay; đây là câu lạc bộ hoạt động rất tích cực, sôi nổi. Được hình thành từ năm 2016, vài năm trở lại đây, phong trào dân ca, dân vũ phát triển mạnh, nơi đây trở thành địa chỉ lý tưởng cho những người yêu ca nhạc, dân vũ truyền thống gặp gỡ, giao lưu, tập luyện. Nhà văn hóa tổ 4, phường Na Lay là nơi các thành viên trong câu lạc bộ tập luyện thường xuyên rộn rã tiếng cười hòa cũng điệu nhạc, tiếng tính. Bà Lò Thị Lả, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa Thái Mường Lay cho biết: Trước kia đội văn nghệ thành lập chỉ nhằm mục đích giao lưu, gặp gỡ nhau, cũng như vận động để nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần của bản thân. Đến nay, Câu lạc bộ có gần 25 thành viên, mỗi người đều có niềm đam mê, sở thích: Múa, chơi tính tẩu, hát... nhưng đều là văn hóa truyền thống dân tộc Thái trắng mình cả. Ngoài biểu diễn trong các sự kiện của thị xã, Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa Thái Mường Lay còn tích cực tham gia giao lưu, biểu diễn mỗi khi được mời tới các sự kiện văn hóa của tỉnh. Qua các buổi giao lưu, biểu diễn đã góp phần lưu giữ, quảng bá văn hóa truyền thống dân tộc Thái đến cộng đồng. Bên cạnh đó nhiều năm qua, các thành viên trong câu lạc bộ đều sẵn sàng bỏ công sức, đóng góp kinh phí nhằm xây dựng các câu lạc bộ và truyền dạy các điệu múa, bài hát truyền thống cho thế hệ trẻ.
Ảnh bà Lò Thị Lả, Chủ nhiệm CLB bảo tồn Văn hóa Thái đang hướng dẫn các thành viên điệu múa mới được dàn dựng
Có thể thấy việc thúc đẩy, kiện toàn tổ chức, phát triển các đội văn nghệ trong cộng đồng đã góp phần không nhỏ nâng cao mức hưởng thụ văn hóa tinh thần của người dân. Bằng tình yêu và trách nhiệm với văn hóa dân tộc, các đội văn nghệ chính là những "viên gạch" góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng sân chơi lành mạnh, nâng cao đời sống tinh thần cho Nhân dân./.