Tuy không phải là thành phần kinh tế mới ở địa bàn tỉnh ta, song so với điều kiện thực tế thì các tổ hợp tác và hợp tác xã vẫn chưa phát huy hết hiệu quả. Chuyển đổi mô hình chậm, trình độ quản lý hạn chế, hoạt động còn lúng túng, cầm chừng là thực trạng chung ở khá nhiều đơn vị, nhất là những tổ hợp tác thành lập cách đây khá lâu

Mở rộng loại hình dịch vụ

Hiện nay, toàn tỉnh có 239 tổ hợp tác và 125 hợp tác xã hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế. Sôi động và thịnh nhất trong bối cảnh kinh tế hiện tại là các tổ hợp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, vận tải đường bộ, nông - lâm nghiệp. Nhờ năng động hơn trong cơ chế quản lý, điều hành, thích nghi thị trường, mở mang thêm ngành nghề mới và quan tâm chăm lo đời sống xã viên nên không ít tổ hợp đứng vững trong cơ chế thị trường. Với chính sách hỗ trợ, khuyến khích các thành phần kinh tế mở rộng, phát triển của Nhà nước hiện nay, nhiều tổ, hợp tác xã đã biết khai thác, phát huy tiềm năng, thế mạnh. Hầu hết các hợp tác xã sản xuất kinh doanh theo mô hình đa ngành nghề, tạo việc làm ổn định cho xã viên, thu hút nhiều lao động phổ thông.

Hợp tác xã Vận tải đường sông – loại hình dịch vụ mới đang có xu hướng phát triển ở Mường Lay. Ảnh: B.N

Với đặc thù của tỉnh nông nghiệp miền núi nên số tổ, hợp tác hoạt động trong lĩnh vực nông - lâm nghiệp, thủy sản ở các địa phương trong toàn tỉnh chiếm 58% (211 đơn vị). Bên cạnh một số tổ, hợp tác thành lập đã lâu, khoảng 2 - 3 năm trở lại đây tại khu vực T.P Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên đã mở thêm nhiều tổ hợp kinh doanh các lĩnh vực dịch vụ mới như HTX Dịch vụ kinh doanh nông nghiệp tổng hợp xã ở Thanh Yên và Thanh Chăn, thu gom rác và chế biến phân hữu cơ sinh học từ phụ phẩm nông nghiệp ở xã Noong Hẹt, ươm trồng cây cao su ở HTX Đại Thành, mô hình nuôi cá lồng đặc sản kết hợp dịch vụ du lịch khu vực lòng hồ của HTX Thủy Sơn ở T.X Mường Lay. Đặc biệt, nhiều HTX đã mở rộng thị trường ra các tỉnh lân cận và sang nước bạn Lào. Do vậy, đã dần tạo dựng thương hiệu và đứng vững trên thương trường, như: HTX Thủy sản Pe Luông, HTX thủy sản Thanh Chăn.

Dù chiếm số lượng không lớn, song 7 HTX vận tải hành khách - hàng hóa đã có đóng góp quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa và đi lại của người dân địa phương. Tính bình quân các HTX vận tải đáp ứng gần 50% nhu cầu vận chuyển hàng hóa và đi lại của nhân dân. Thời gian qua, mặc dù gặp nhiều khó khăn, giá xăng dầu luôn biến động, thiếu vốn đầu tư đổi mới, cạnh tranh gay gắt... nhưng các HTX đã năng động, huy động các nguồn vốn đầu tư, nâng cấp phương tiện và đổi mới phương thức quản lý, phong cách phục vụ, mở thêm nhiều luồng, tuyến mới. Nhờ đó, thị phần ngày càng mở rộng, sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao, đời sống xã viên, người lao động dần nâng lên. Điển hình trong mô hình này là HTX vận chuyển hành khách, hàng hóa và dịch vụ T.P Điện Biên Phủ.

Cần đổi mới cơ chế

Đánh giá chung của Liên minh HTX tỉnh cho thấy, năm qua doanh thu bình quân của mỗi HTX đạt khoảng 1,4 tỷ đồng/năm, lợi nhuận bình quân ước đạt 110 triệu đồng. Song nhìn chung thu nhập của xã viên và người lao động vẫn thấp, đạt 900.000 đồng/người/tháng. Nhất là tình trạng nhiều HTX nông nghiệp hoạt động vẫn ở quy mô nhỏ lẻ, cầm chừng, mang nặng tính phục vụ cho kinh tế hộ xã viên, năng lực, trình độ quản lý lại hạn chế, không phù hợp với xu thế mới. Chính vì vậy một số HTX sau thời gian ngừng hoạt động đã phải giải thể. Thống kê tại các địa phương trong năm có 11 HTX tan rã. Bên cạnh đó, tỷ lệ HTX xếp loại khá, giỏi theo tiêu chí chung cũng rất thấp chỉ đạt 28% (35 HTX); trung bình chiếm 60%.

Tại hội nghị Ban chấp hành Liên minh HTX tỉnh vừa qua, đại diện Ban chủ nhiệm một số tổ, hợp tác đã bày tỏ những khó khăn trong quá trình điều hành, chỉ đạo. Và việc thiếu kinh nghiệm quản lý, không được bồi dưỡng kiến thức, chưa nắm bắt thông tin thị trường, không chủ động được khâu đầu vào và đầu ra cho sản phẩm, gặp nhiều khó khăn khi vay vốn đầu tư là những vướng mắc chung mà nhiều tổ, hợp tác mắc phải. Bên cạnh đó, thiếu gắn bó và chưa có sự liên doanh, liên kết giữa các tổ, hợp tác kinh doanh cùng ngành nghề, loại hình dịch vụ nên dẫn tới hoạt động rời rạc, tiêu sản phẩm kém, hiệu quả kinh tế chưa cao. Nhiều HTX đều khó về vốn hoạt động, chưa tiếp cận được các tổ chức tín dụng và không có tài sản thế chấp.

Nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tập thể chưa được cụ thể hóa, vận dụng phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh, như các chính sách về đất đai, tín dụng, hỗ trợ công nghệ, tiếp thị và liên kết, giới thiệu thị trường tiêu thụ được xác định là những nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự phát triển của nền kinh tế tập thể mà nòng cốt là kinh tế hợp tác gặp nhiều khó khăn như thời gian qua.

Để mô hình kinh tế này thực sự phát huy hiệu quả, nhất là trong thời điểm tỉnh ta đang thực hiện chủ trương đẩy mạnh CNH - HĐH nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, các cấp, ngành cần quan tâm thực hiện sâu rộng công tác tuyên truyền. Chú trọng nhân rộng những mô hình kiểu mẫu, mới, hiệu quả, phù hợp với tiềm năng, thế mạnh phát triển kinh tế lâu dài ở mỗi địa phương. Đồng thời, tuyên truyền để người dân nhận thức quyền lợi và nghĩa vụ, tự nguyện tham gia tích cực vào HTX. Quá trình điều hành, tổ chức sản xuất, phân phối sản phẩm cần có sự bàn bạc dân chủ, công khai, tính toán công bằng, hợp lý. Tăng cường ưu tiên vay vốn ưu đãi đầu tư mở rộng sản xuất. Tư vấn cho các HTX thành viên tham gia hội chợ triển lãm, quảng bá giới thiệu các sản phẩm đặc sản của địa phương: gạo Điện Biên, mật ong, thổ cẩm, hàng thủ công mỹ nghệ Cùng đó là việc thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý, kinh doanh cho các chủ nhiệm, phó chủ nhiệm, kiến thức tài chính, kế toán cho cán bộ kế toán HTX và các hoạt động tư vấn, hỗ trợ về vốn để các tổ, hợp thực sự đổi mới, có bước đi phù hợp, đóng góp tích cực vào công tác xóa đói giảm nghèo của địa phương.

                                                                         Theo baodienbienphu.com.vn