Trong thơ của thi sĩ Bùi Từ Thiện, Mường Lay là một “thị xã hẹp trong một tầm tiếng gọi”. Sau ngày Thủy điện Sơn La tích nước, phát điện, thị xã nhỏ này đã bắt đầu một cuộc sống mới gắn với công cuộc tái định cư. Dẫu vẫn còn gian khó, song Mường Lay đã mang dáng dấp của một đô thị ven sông, vừa yên bình, vừa thơ mộng. Vẻ đẹp “sơn thủy, hữu tình” nơi đô thị nằm soi bóng bên lòng hồ thủy điện đã làm nao lòng biết bao người khi đến nơi đây; để rồi đưa Mường Lay trở thành điểm du lịch hấp dẫn thu hút du khách mọi miền Tổ quốc…
Thành viên Câu lạc bộ dù lượn bay thử nghiệm tại thị xã Mường Lay.
Từ khi dòng suối Nậm Lay, Nậm Na và sông Đà hợp thành một vùng lòng hồ rộng lớn phục vụ tích nước của Thủy điện Sơn La đã mang lại cho TX. Mường Lay một khung cảnh không khác gì khu đô thị mới “trên bến, dưới thuyền”, với vẻ đẹp mộng mơ và huyền ảo. Trải dài đôi bờ, soi bóng xuống mặt hồ là dãy phố nhà sàn được quy hoạch theo hướng hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc của những nếp nhà sàn truyền thống. “Thị xã hẹp trong một tầm tiếng gọi” đang chuyển mình vươn lên để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, chỉnh trang đô thị nhằm hoàn thiện các tiêu chí, chỉ tiêu đô thị loại IV giai đoạn đến năm 2025.
Cùng với biết bao người đã rời nơi chôn rau cắt rốn để nhường lại diện tích cho việc kiến tạo lòng hồ thủy điện, đến nay, ông Lường Văn Phái, bản Nậm Cản, phường Na Lay đã đón hơn 10 mùa xuân trong căn nhà mới thuộc Dự án Tái định cư Thủy điện Sơn La. Thời gian đầu khi mới di chuyển về nơi tái định cư vẫn còn biết bao bộn bề, khó khăn; thế nhưng đến nay, gia đình ông Phái cũng như hầu hết người dân đều đã an cư, gắn bó với nơi ở mới bằng một cuộc sống yên bình.
Ông Phái tâm sự: “Những năm qua, Đảng và Nhà nước quan tâm, giúp đỡ người dân nơi đây nên đời sống bà con đã có nhiều thay đổi. Đặc biệt là từ khi nhường đất cho thủy điện, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã rất nỗ lực để bố trí nơi ăn chốn ở mới cho người dân có thể an cư. Hiện nay, đời sống nhân dân dù còn vất vả, nhưng đã khấm khá lên nhiều và ổn định hơn; được thụ hưởng hệ thống hạ tầng giao thông rộng rãi, sạch sẽ nên việc giao thương cũng thuận tiện. Các gia đình đều có nước sạch sử dụng, điện năng tiêu thụ thoải mái. Trường lớp cũng được kiên cố hóa và ngày càng khang trang, tạo điều kiện thuận lợi cho con em được học tập tốt hơn...”.
Niềm vui và sự cảm nhận của ông Phái cũng là suy nghĩ của bà Lê Thị Hồng, phường Na Lay. Từng ấy năm chuyển về nơi ở mới sinh sống nhưng dịp cuối năm nay, bà Hồng cảm thấy phấn khởi và háo hức hơn vì dịp Tết Dương lịch này thị xã sẽ tổ chức Giải vô địch các câu lạc bộ dù lượn quốc gia lần thứ III, kết hợp cùng với Lễ hội Đua thuyền đuôi én lần thứ VIII.
Những nếp nhà sàn yên bình ven lòng hồ thủy điện.
Bà Hồng chia sẻ: “Những năm gần đây, Mường Lay đang vươn mình trong xây dựng, phát triển, trong đó địa phương chú trọng phát triển du lịch nhằm nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống cho nhân dân. Một trong những hoạt động nổi bật là đã khôi phục và tổ chức thường niên Lễ hội Đua thuyền đuôi én trên sông Đà. Những năm dịch bệnh, lễ hội phải tạm hoãn nhưng năm nay sẽ vui hơn vì có thêm hoạt động bay dù lượn. Đó sẽ là nét mới tạo nên sự khác biệt thu hút đông đảo du khách và người dân trong vùng đến với thị xã. Người dân thị xã đang háo hức và mong chờ để được chiêm ngưỡng những màn bay dù lượn ấn tượng và đẹp mắt trong những ngày xuân này”.
Đúng như lời bà Hồng chia sẻ, giữa bốn bề núi non, mênh mông sóng nước, những ngày cuối năm, “thị xã hẹp trong một tầm tiếng gọi” sôi động hơn hẳn. Cuộc sống vốn yên bình nơi đô thị nhỏ sắp sửa đón du khách và nhân dân khắp mọi miền về đây vui hội xuân. Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Văn Quyền, Chủ tịch UBND TX. Mường Lay khẳng định: Khai thác phát triển du lịch thể thao mạo hiểm là một hướng đi mới mà thị xã đang quan tâm, hướng tới. Năm 2022, thị xã đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiến hành khảo sát địa điểm phát triển dù lượn. Kết quả khảo sát cho thấy, thị xã có địa hình, địa thế đẹp để phát triển thể thao mạo hiểm dù lượn và đã được lựa chọn làm nơi tổ chức Giải vô địch các câu lạc bộ dù lượn quốc gia lần thứ III, kết hợp cùng với việc tổ chức Lễ hội Đua thuyền đuôi én lần thứ VIII vào dịp Tết Dương lịch 2023. Đây là hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch lớn, là cơ hội để thị xã tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm du lịch hiện có; đồng thời phát triển thêm những sản phẩm du lịch mới, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm.
Chủ tịch UBND thị xã cũng nhấn mạnh: Dù là đô thị nhỏ nằm ven sông, song Mường Lay lại phảng phất đường nét như một “Hạ Long thu nhỏ” với vẻ đẹp thơ mộng, độc đáo, yên bình. Với nhiều tiềm năng sẵn có, du lịch sinh thái là một lợi thế để thị xã khai thác phát triển, nhất là các dịch vụ du lịch lòng hồ, vãn cảnh dọc sông Đà. Cùng với đó, trải qua quá trình tái định cư, tái thiết đô thị, giờ đây, đời sống của nhân dân đã cơ bản ổn định. Qua rà soát sơ bộ, đến cuối năm 2022, thị xã còn 226 hộ nghèo (chiếm 7,25%; giảm 23 hộ so với đầu kỳ) và 72 hộ cận nghèo (chiếm 2,31%)...
Dù đời sống nhân dân các dân tộc vùng tái định cư trên địa bàn TX. Mường Lay vẫn còn khó khăn nhưng để có thể ổn định cuộc sống trước mắt cũng như phát triển về lâu dài, thị xã đã và đang xúc tiến phát triển các hoạt động văn hóa dân gian, sản phẩm du lịch gắn với các bản văn hóa dân tộc, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực… Hi vọng với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp cùng với tinh thần đồng thuận cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân, Mường Lay sẽ vững bước hướng đến một năm mới phát triển toàn diện, đem lại bộ mặt khởi sắc hơn.