Trong rất nhiều cuộc gặp gỡ, các cán bộ sinh ra, trưởng thành, nay trở về sinh sống tại Mường Lay như ông Hoàng Đeng, Khoàng Văn Phanh... đã kể cho lớp trẻ chúng tôi về những thăng trầm, về nghị lực vượt khó của con người nơi đây. Những câu chuyện như mạch ngầm níu giữ, tạo động lực để thế hệ trẻ chúng tôi cùng nỗ lực hết mình xây dựng thị xã ngày càng giàu đẹp hơn.
Đó là những câu chuyện không thể quên của những năm đầu giải phóng và thành lập thị xã. Trong bộn bề khó khăn của một thị xã non trẻ lại vừa phải đảm bảo phục vụ chiến đấu, vừa ổn định sản xuất nhưng với quyết tâm cao, cán bộ và nhân dân các dân tộc thị xã đã làm được những việc thần kì. Ngay trong năm 1972, đã có 4 hợp tác xã nông nghiệp (Na Hốc, Na Toong, Na Luông, Na Nậm) đạt năng suất trên 5 tấn thóc/ha, làm cơ sở để xây dựng cánh đồng 5 tấn. Nhân dân đồng thời khai thác thế mạnh từ tận dụng lâm sản để đảm bảo an ninh lương thực. Trong thời gian ngắn, hưởng ứng phong trào tết trồng cây “Đời đời nhớ ơn Bác Hồ” do tỉnh phát động, thị xã đã trồng được 5.663 cây các loại, có những rừng lát đã trở thành biểu tượng của thị xã trong nhiều năm. Cũng trong những năm đầu gian khó này, cán bộ nhân dân các dân tộc đã góp sức to lớn cùng cán bộ kĩ thuật của trung ương hoàn thành cầu Hang Tôm – cây cầu lớn nhất Đông Nam á thời đó.
Sau nhiều thăng trầm, thị xã trải qua bao khó khăn, nhưng người dân vẫn trụ vững để ổn định cuộc sống. Sau gần 10 năm, vì dòng điện của Tổ quốc, nhân dân các dân tộc thị xã Mường Lay đã thực hiện tốt việc di dời giải phóng mặt bằng để đảm bảo tiến độ thi công Thuỷ điện Sơn La. Đảng bộ, chính quyền, cán bộ, nhân dân các dân tộc đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách để hoàn thành công tác di dân tái định cư Thuỷ điện Sơn La. Thị xã nay đã được quy hoạch theo tiêu chí đô thị loại 4. Diện mạo Mường Lay hôm nay đã có sự đổi thay đến ngỡ ngàng. Đời sống của người dân cũng đang dần ổn định. Đáng nói là, những nét văn hóa truyền thống của thị xã vẫn được lưu giữ, bảo tồn và phát triển. Việc di dân tái định cư đã gây ra xáo trộn và biến đổi lớn, nhưng vẫn giữ được nét văn hóa đặc trưng của thị xã vùng dân tộc, miền núi: sản xuất nông nghiệp gắn với nhà sàn, với đời sống của người dân tộc Thái. Khi tái định cư, có những hủ tục đã được bà con từ bỏ và chỉ giữ lại những nét đẹp. Nét văn hóa ấy cũng là cơ sở để trong tương lai, khi trở thành một đô thị hiện đại với đầy đủ các phân khu chức năng thị xã sẽ là điểm đến du lịch sinh thái, văn hóa và lịch sử hấp dẫn.
Thị xã hôm nay sôi động hơn rất nhiều so với thời điểm thành lập. Đổi thay kỳ diệu đó là thành quả từ sự kế thừa và phát huy truyền thống đoàn kết, kiên cường và sáng tạo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc thị xã Mường Lay qua các thời kỳ. Mỗi người dân Mường Lay luôn trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp đó để nỗ lực nhiều hơn, góp sức mình xây dựng thị xã Mường Lay ngày càng giàu đẹp; người dân Mường Lay ngày càng ấm no, hạnh phúc./.
Theo Baodienbienphu.com.vn